logo

13 Nisan 2017 Perşembe

İyilik Ve Beklenti

Siz hiç iyi olduğunu sandığınız bir şeyi, aslında o şeyin iyi olmadığını fark ettiğiniz için yapmaktan vazgeçtiniz mi? Bu soruyu sorma ve yazıyı yazma nedenim, uzun zamandır iyilik üzerine -daha doğrusu neyin iyi olup olmadığı üzerine- düşünüp durmamdır. Ben iyiliği, ufacık bir beklenti içine dahi girmeden bir başkasının yararına yapılan eylem olarak tanımlıyorum. Pek iyi, küçücük bir menfaat işin içine girerse iyilikten söz edebilir miyiz? Diyelim ki bir toplu taşıma aracına bindiniz ve koltuklardan birinde oturmaktasınız; yaşlı bir amcayı veya teyzeyi görüp ona yerinizi verdiniz, ancak yerinizi verdiğiniz kişi sözle veya küçük bir tebessümle dahi size teşekkür etmemiş olsun ve bonus olarak da "Gençler yaşlılara hiç saygı göstermiyor." diye söylenip dursun. Ne tepki verirdiniz? Küfür dağarcığınızın genişlediğini hisseder gibiyim. Prensip olarak küfre karşı biriyseniz "Şuna bak. Yer verdik. Bir teşekkürü çok görüyor. Yetmezmiş gibi bir de söyleniyor. İyilik yap, denize at." falan dersiniz. Yerinizi verdiğiniz kişinin tavrını bir tarafa bırakalım. Karşılığında bir teşekkür veya tebessüm beklentisi, yer verme eylemine küçük de olsa bir menfaat katmış olmuyor mu? İşte ben bu noktada herhangi bir beklenti olmadan, yani yerimizi verdiğimiz kişinin tepkisini hesaba katmadan bu eylemi yapmanın iyilik olduğunu düşünüyorum. Yerimi verdiğim yaşlı amcanın veya teyzenin yüzüne bakmayıp sanki ineceğim durak gelmiş de onun için yerimden kalkıyormuş gibi yapmam da bundan. Biraz riskli de bir durum, çünkü ummadığınız birinin oraya oturmasıyla da sonuçlanabiliyor zaman zaman. Ama yine de genellikle böyle yapıyorum, çünkü aklımda bir beklenti oluşmasını istemiyorum. Bir başka senaryo sunayım size. Sanırım bu, yazının başında sorduğum sorunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır: Diyelim ki kendinizi içine zor bela attığınız bir toplu taşıma aracındasınız ve nasıl olduysa koltuklardan birine oturmayı başardınız, bir kadının ayakta durmakta zorlandığını gördünüz veya çoğunluğunu erkeklerin oluşturduğu kalabalığın içinde maruz kalabileceği tacizi düşünüp yerinizi o kadına vermek istediniz, tam o sırada bu davranışınızın o kadın veya başkaları tarafından takdir göreceği düşüncesi aklınıza gelmiş olsun. Ne yaparsınız? Bu düşünceyle birlikte yer verme eyleminin içine bir beklenti girmiş olmuyor mu? İşte ben böyle bir durumda eğer aklıma bu gibi düşünceler gelirse iyi olduğunu düşündüğüm bir şeyi yapmaktan -vazgeçmemem gerekiyor olsa bile- vazgeçebiliyorum zaman zaman veya böyle bir şeyi yaptığımda iyilik yapmış olduğumu düşünmüyorum. Çünkü bir eylemi iyi yapan şey, beklentinin olmamasıdır. Beklenti olmadan bir şeyi yapmanın en güzel yanı da hayal kırıklığına uğramamış olmaktır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder